Sur Esnafı: “Ortada kaldık”

Çatışmalar, operasyonlar ve sokağa çıkma yasaklarının yaşandığı Diyarbakır’ın Sur İlçesi’ndeki esnaf, yaklaşan ramazan bayramına rağmen kan ağlıyor. 4 ay boyunca dükkanları kapalı olan esnaf, 14 Mart’tan bu yana açık olmalarına rağmen vatandaşların ‘güvenlik’ kaygısı nedeniyle Sur içinde alışveriş yapmaması nedeniyle mağduriyetini sürdürüyor. Trilyonlarca lira değerinde kışlık malları elinde kalan, 3 aydan bu yana dükkanları açık olmasına rağmen alışveriş yapılmaması ve iflasın eşiğine gelen toptancı esnafı, Devletten hibe değil, faizsiz kredi istiyor. Esnaflar, ‘Saldım çayıra mevlam kayır’a misali’ ortada kaldıklarını ifade ederek, “Devlet bizim sorunlarımıza çözüm bulmazsa, destekleme de bulunmazsa perişanlığımız sürecektir. Biz devletten hibe ya da bağış istemiyoruz” diye konuştu.

Balıkçılarbaşı’ndaki, Vakıflar, Süleymaniye, Seviş İş Hanı’ndaki toptancı esnafı, 7 aydan buyana devletin kendilerine destek vermemesi nedeniyle mağduriyetleri artıyor. 4 ay kapalı kalan, 3 aydan bu yana da açık olmalarına rağmen vatandaşın alışveriş yapmaması nedeniyle oldukça sıkıntılı günler yaşayan Sur’daki toptancı esnafı, tek umutları olan Ramazan Bayramı’nda bile pek umutlu görünmüyor. Her cadde ve sokakta oluşturan güvenlik noktaları, araç ve üst aramaları nedeniyle vatandaşların alışveriş yapmaya çekindiği Sur’da, esnaflar mağduriyetin en büyüğünü yaşıyor. Bir dönem ‘iğne atsan yere düşmez’ misali mahşeri kalabalığın hakim olduğu Sur’da bayram hareketliliği bile yaşanmıyor.

“BİZ UZAYA DEĞİL, BÖLGEYE MAL SATIYORUZ”

haberdiyarbakir.gen.tr, Sur’daki toptancı ve perakendeci esnafın nabzını tuttu. Esnaflar, olayların geçen yıl Haziran seçimlerinden sonra başladığını hatırlatarak, “Biz toptancı esnafı olarak bölgeye her ay düzenli çıkıyoruz. Vakıflar, Süleymaniye, Seviş iş hanı ile Balıkçılarbaşındaki toptancı esnaflarının servisi var. Bunlar düzenli olarak servise çıkıyorlar. Servise çıkan esnafın yol güvenliği yoktu. Seyahat özgürlüğü yoktu. Her gün olaylar vardı. Olaylardan dolayı esnaflar kepenk kapattı. Bu olaylar ilk olarak Varto’da başladı. Akabinde Silvan ve bölgenin her şehrine sıçradı. Biz uzaya değil, doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne mal satıyoruz. Ağrı’daki müşterimiz, korkudan servisini çıkaramıyor” dediler.

MİLYON LİRALIK MALLAR ELİMİZDE KALDI

28 Kasım’da Baro Başkanı Tahir Elçi’nin öldürüldüğü gün dükkanlarının kapandığını, Mart ayında dükkanlarını açabildiklerini ifade eden Esnaflar, “Ancak kimsenin buraya geldiği yok. İnsanlar korkudan Sur’a gelmiyor. Sur’a kimse gelmeyince malları kime satacağız. Esnafın umudu sezon başları ve bayramlardır. Kış mevsiminde sezon başı herkes mal aldı. Mallar ellerinde patladı. Esnaf malı satmadığı zaman nasıl ödeme alacağız. Esnaf trilyonlarca liralık mal almıştı. Kimi esnafın elinde 300, kimi 500, kiminin de elinde 800 bin lira mal kaldı. Devlet bizim sorunlarımıza çözüm bulmazsa, destekleme de bulunmazsa perişanlığımız sürecektir” diye konuştular.

“DEVLETTEN BAĞIŞ İSTEMİYORUZ”

Toptancı esnafı, Devletten hibe ya da bağış istemediklerine değinerek, şöyle dediler:

“Biz devletten hibe ya da bağış istemiyoruz. Biz uzun vadeli kredi verilsin istiyoruz. Faizini de devlet ödesin. Allah devlete zeval vermesin, eksikliğini göstermesin. Bugün Suriye’li mültecilere 10 milyar dolarlık yardımda bulunulmuş. Sur’daki 300-400 esnafa 100 bin dolar verirse daha 300 milyon dolar para eder. Bu desteğin verilmesi döngünün devamını sağlar. Batı’ya borçluyuz. Yarın batı’nın çeklerini ödeyemezsek, vebal altına gireriz. Ödeyemez durumuna geldik. Bitmişiz, patlama noktasına geldik. Şimdiye kadar esnaflar arabasını, arsasını, aracını sattı ya da birikimi vardı. Topladığı çekleri vardı. Onlarla borcunu ödedi. 4 ay boyunca kapalı kaldı, çek alamadı. Şimdi nasıl ödeyecek. Nusaybin, Şırnak, Cizre ve bölgenin genelinde çatışmalar var. Tahsilât bile alamıyoruz. Çünkü her tarafta olay var. Ticaretin olmadığı bir yerde nasıl alacaklarımızı tahsil edeceğiz. Biz ayrıca mal mülk almak için destek istemiyoruz. Ödemelerimizi yapmak için istiyoruz.

“ORTADA KALDIK”

Batı’daki esnaflarda mağdur olmasın diye istiyoruz. O esnafın da kendine göre hesabı var kitabı var. Borcu vardır. Devletin bize vereceği ciddi bir kredi ile piyasa yeniden eski günlerine az da olsa dönecektir. Biz iflas ettiğimizde binlerce perakendeci esnaf da iflas edecektir. Perakendeci esnafına yönelik açık hesap uygulamamız sürüyor. Doğu Esnafının yüzde 80’i hep açık hesap. Zaten bankalar zorluk çıkarıyor. Küçük esnafın çek alma şansı da yok. Saldım çayıra mevlam kayır’a misali ortada kaldık” dediler.

“3 AYDIR 10 BİN LİRA İÇERDEYİM”

Vakıflar İşhanı Toptancı esnafları, dükkân kirası, çalışanların sigortası, stopaj, hamaliye olmak üzere aylık giderinin 15-16 bin lira civarında olduğunu vurgulayarak, “Şuanda yaptığımız ciro, o cirodan yaptığımız kar bu masrafın yarısını kurtarmıyor. Ben açık olduğum 3 aydan itibaren her ay 8-10 bin lira içerdeyim. Kapalı olduğum 4 ay boyunca bu giderler yine vardı, yine işçilerimizin maaşları çalışıyordu. Daha çok zararımız vardı. Ama açık olduğumuz halde zararımız artıyor. Biz bu mevcut duruma ne kadar dayanırız bunu bilmiyoruz.

BAYRAM HAREKETLİLİĞİ YOK

Geçen yıl ki bırakın bayramı herhangi bir gün dahi şuan yaptığım cironun 3-4 katıydı. Bütün balıkçılar başı esnafı için bayram hareketliliği yok. Toptancı esnafı içinde bu böyle. Hiçbiri normal ciro yapmıyor. Değil bayram cirosu. Dün birkaç perakendeci müşterilerimin yanına gittim. Hepsi ağlıyor. Bunlardan bize geri dönüş olacak. Birde işin kötü tarafı bayramda ve önümüzdeki bayramda iyi bir geri dönüş bekliyoruz. Tahsilât bekliyoruz. Ve galiba o tahsilâtı da yapamayacağız. Dolayısıyla toptancı esnafı için önümüzdeki 3-5 ay çok kritiktir. Sur’daki esnafların bir kısmı iflas etti, bir kısmı iflas etmek zorundadır, en iyi durumda olan üçüncü kısmı da iflas etmeye adaydır. Bunun dördüncü kısmı yoktur” dediler.

DEVLET ACİL DESTEK VERİRSE, TOPARLANIRIZ, YOKSA…

Devlet çok acil bir destek, faizsiz kredi vermesi durumunda esnafın nefes alacağına işaret eden esnaflar, şöyle dediler:

“Perakendeci müşterilerimize nefes aldırırız. Bir iki yıla yayılan bir zamanda toparlanma şansı olur. 4 ay kapalı kalmam demek beni en az 2-3 yıl geciktirdi. Önce barış ortamı sağlanması lazım. Bugün devlet burayı çok sıkı güvenlik önlemleri aldığı için olay olmuyor. Hırsızlık dahi yok. Yarın bir daha eski çatışmalı sürece dönülmeyeceğinin garantisi olması lazım.

İNSANLARDA O UMUT YOK

İnsanlar şunu bekliyor; Barış atmosferi oluşsa, örgüt ben bir daha Diyarbakır’ın şehirlerinde eylem yapmayacağım’ yönünde açıklama yapsa, böyle bir umut insanlarda yeşerse ticarette de geriye dönüş yaşanır. Ama böyle bir umut yok. Herkes yarının ne olacağı yönünde bir umudu yok. Tedirginlik olduğu için ticaretimiz durma noktasına gelmiştir. Devlet katkı yapmazsa ya iflas ediyoruz, ya da 4-5 yılda ancak toparlanma şansımız var. Devletimizin yapması gereken uzun vadeli faizsiz kredi vermesidir” diye konuştular.

SİDER’İN ÇALIŞMALARINI YAKINDAN İZLİYORUZ

Sur İlçesi’ndeki toptancılar tarafından kurulan sur işadamları ve Toptancılar Derneği’ni yakından takip ettiklerini ifade eden esnaflar, “Yaklaşık 3 ay önce kurulan SİDER, özellikle toptancı esnafına yönelik projelerini hükümet nezdinde görüşmelerini sürdürüyor. Kendilerini basın aracılığıyla yakından takip ediyoruz. Umarım hem siteleşme yönünde hem de faizsiz kredi desteği anlamında yaptığı görüşmeler iyi bir şekilde neticelenir. Biz toptancı esnafı olarak da bu mağduriyetten kurtuluruz” diye konuştular.

(Sait BAYRAM’ın Özel Haberi)