Ebedinoğlu: “Hukuki yollara başvururuz”

Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı Alican Ebedinoğlu, Hükümet tarafından Sur’daki esnafa ekonomik anlamda destek verilmediği için Baro, Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte zarar tespit komisyonları kurduklarını ifade ederek, “Bu komisyonlarla, Sur içindeki esnafımızın ekonomik boyuttaki zararını tespit edeceğiz. Yetkililer, esnafımızın zararlarının karşılanmasına yönelik adımlar atarlarsa olumlu karşılarız. Aksi takdirde, hukuki yollara başvururuz” diye konuştu.

Biz neden alınmıyoruz?

Bölgenin ekonomik anlamda afet kapsamına alınmamasını eleştiren Ebedinoğlu, “Bölgenin ekonomik olarak affet kapsamına alınması gerekiyor. Afat kapsamına alınmadığı takdirde bu yara ve tahribat daha da derinleşecek. Çünkü bunun yansımalarını 6 ay sonra hissedeceğiz. Afet kapsamına alınmasına ilişkin Başbakan ve Bakanlarımıza örnekler verdik. Örneğin, Reyhanlı’da Bomba, Soma’da maden, Karadeniz ve Antalya’da sel faciaları yaşandı. Bunların tamamı ekonomik olarak afet kapsamına alındı. Peki, biz neden alınmıyoruz?” dedi.

İşte, DESOB Başkanı Alican Ebedinoğlu’nun çarpıcı röportajının tamamı şöyle;

Yaklaşık 3,5 aydan bu yana Sur’da sokağa çıkma yasağı devam ediyor. Esnaflar mağdur oldu. Yasağın kalktığı bölgelerde esnaflar kepenk açtı ancak, mağduriyeti sürüyor. İşin ilginç yanı şimdiye kadar Hükümet’in 3 bin liralık desteğinin dışında esnafa bir destek verilmedi. Bunlarla ilgili değerlendirmeleriniz ne olacak?

YARALARIN SARILMASIYLA İLGİLİ CİDDİ ADIMLAR ATILMADI

Bildiğiniz gibi Sur ilçemiz Diyarbakır’ın ekonomik anlamda kalbi ve can damarıdır. Sur’da 5–6 bin esnaf potansiyeli var. 3,5 aydır sokağa çıkma yasakları devam ediyor. Sokağa çıkma yasaklarının olduğu ve yasakların olmadığı yerleşim alanlarında da esnaf kapalıydı. Bu süreç içerisinde birçok girişimiz oldu. Gerek Başbakan ve gerek İlgili Bakanlarla görüşmelerimiz oldu. Yine yereldeki kurumlarla, Sayın Vali Hüseyin Aksoy ile Sur esnafının mağduriyetinin biran önce giderilmesi ve tahribatın yaralarının sarılmasıyla ilgili ciddi çalışma ve görüşmeler yaptık. Ancak ciddi bir adım şimdiye kadar atılmadı.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Mardin’de açıkladığı Acil Eylem planını nasıl değerlendiriyorsunuz?

BAŞBAKAN’IN EYLEM PLANI BİZİ HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRATTI

Bilindiği gibi Başbakan Sayın Ahmet Davutoğlu, Mardin’de 10 maddelik bir eylem planı açıklamıştı. Bu eylem planında sadece 5. madde ekonomik anlamda bizi ilgilendiriyordu. Eylem planının da da açıkçası hayal kırıklığına uğradık. Beklentimiz çok büyüktü. Yıllardır bu ülkeye vergisini ödeyen ve devletin sırtındaki istihdam yükünü hafifleten bir kesim olan esnafımız böyle bir afette biran önce yaralarının sarılmasını bekliyordu. Maalesef şimdiye kadar bir adım atılmadığı gibi sadece Valilik üzerinden basit usuldeki kayıtlı esnafımıza 3 bin’er liralık destek verildi. Daha önce bin lira olarak düşünülen bu meblağa itiraz ettik. İtirazlarımız üzerine Sayın Vali Aksoy’un da iyi niyetiyle birlikte bu destek 3 bin liraya çıkarıldı. Ancak Sur içinde deftere tabii 2 bin 160 esnafımız var. Ayrıca 3 bin’in üzeninde de kayıtsız esnaf var. Kayıtsızlara ciddi anlamda bir destek verilmeyeceğini biz de biliyoruz. Ancak, kayıtlı olan esnafında mutlak suretle zararlarının ödenmesi gerekiyor. Evet, yasal olarak, bunların camı ve kapısı kırıldığı için zararları ödenecek. Ancak ekonomik zararları daha büyük boyutta. Örneğin gıda maddesi satan işletmelerimiz, Kasap, lokanta marketler şarküteri, manavların ürünleri tamamen bozuldu. Ürünün bedelini de ödemediği için burada ekonomik zararımız çok büyük. Yine aynı şekilde bir ayakkabıcı ve konfeksiyoncuyu düşünün sezonluk olarak çalışıyor. Kış sezonu için ürün almıştı, borçlanmıştı. Hiçbir ürünü satamadığı için modelleri de geçti. Burada da büyük bir zarar ve tahribat var. Bunun yanı sıra çalıştırdığı işçileri işten çıkartmamak için direndi, ayakta kalmaya çalışıyor. Ama esnafların birçoğu da çıkartmak zorunda kaldı. Hatta şuanda işçisinin sigortasını yatıran maaşını veren işletmelerimiz var. Çünkü yıllardır emek vermiş, yanında çalışmış işçisine destek veriyor. Kapalı olduğu halde. Ancak bunlara şimdiye kadar bir destek çıkartılmadı.

Geçtiğimiz hafta Kalkınma Bakanı Sayın Cevdet Yılmaz ile Valilik toplantı salonunda yapılan toplantıda bir sonuç alındı mı?

BİZDE HER GÜN YANGIN VAR

Geçtiğimiz hafta sonu Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile Valilikte 3,5 saat süren bir toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantıda sorunlarımızı dile getirdik ve biran önce esnafa destek verilmesi gerektiğini dile getirdik. Emsallerini de gösterdik. Ayrıca, toplantıda, ‘çifte standart uygulanıyor. Ankara’da çıkan bir yangında yanan 250 işyerine her türlü destek verildiğini söyledik. Yangının ardından açıklama yapan Başbakan, ‘yanan işyerlerinin yeniden onarılması ve 30 bin TL hibe verilmesi talimatını verdi. Oysa bizde hergün yangın var. Her gün bombalar patlıyor. Biz böyle bir çifte standardı kabul etmiyoruz.

Yıllardır bölgenin ekonomik afet bölgesi kapsamına alınmasını talep ettiniz. Bu süreçte de sürekli bunu dillendiriyorsunuz? Peki, buna rağmen Hükümet neden almıyor?

BÖLGE EKONOMİK OLARAK AFET KAPSAMINA ALINMALI

Bölgenin ekonomik olarak affet kapsamına alınması gerekiyor. Afat kapsamına alınmadığı takdirde bu yara ve tahribat daha da derinleşecek. Çünkü bunun yansımalarını biz 6 ay sonra hissedeceğiz. Afet kapsamına alınmasına ilişkin Başbakan ve Bakanlarımıza örnekler verdik. Örneğin, Reyhanlı’da Bomba, Soma’da maden, Karadeniz ve Antalya’da sel faciaları yaşandı. Bu yerlerin tamamı ekonomik olarak afet kapsamına alındı. Peki, biz neden alınmıyoruz. Bu kadar tahribat ve büyük bir afet var. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın en son yaptığı açıklama da doğrusu bizi daha büyük umutsuzluğa sürükledi. Bakan Yılmaz, Bağ-Kur prim borçlarıyla vergi borçlarının erteleneceğini ve faizsiz bir kredinin verileceğini belirtti. Zaten bu esnafın yüzde 90’ı bankalar tarafından fişlenmiş ve sabıkalı durumda. Bu olaylardan dolayı çek’ini, senedini ödeyemedi. Esnafın sicili bozuk olduğu için verilecek faizsiz kredilerden de faydalanamayacak. Bununla ilgili mutlaka yasal düzenlemelerin yapılması gerekiyor. Ve bundan ötede esnafa mutlaka hibe bir desteğin verilmesi gerekir. Biz bunları acil olarak yapılmasını bekliyoruz.

Hükümetin esnafa şimdiye kadar bir destek vermemesi üzerine Oda olarak Baro ve Ticaret Sanayi Odası ile birlikte 10’na yakın zarar tespit komisyonu kurdunuz? Bu komisyonlar çalışmalarına başladı mı?

ZARARLAR KARŞILANMAZSA, HUKUKİ YOLLARA BAŞVURACAĞIZ

Hükümet tarafından şimdiye kadar bir adım atılmadığı için biz DESOB olarak, yasaklar kalktığı gibi Baro, Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte 10 tane ekonomik zararların tespitiyle ilgili komisyon kurduk. Bu komisyon şuan Sur ilçesi’nde incelemelerini sürdürüyor. Ana artellerden başladığımız bu incelemelerimiz kayıtlı-kayıtsız tüm esnafı kapsıyor. Esnafın beyanının esas alarak, tutanakları hazırlıyoruz. Bunları tamamladıktan sonra ilgili Bakanlıklara bildireceğiz. Esnafımızın ekonomik boyuttaki zararının olduğunu tespit edeceğiz. Bu artık ilgililer bu zararımızın tahsiline yönelik ödemeler çıkarılırsa diyecek bir şeyimiz olmaz. Ama destek olmazsa biz hukuki yollara başvurmayı düşünüyoruz.

Bildiğiniz gibi Bağlar’da da 7. güne giren sokağa çıkma yasağı var. Esnaflar kapalı, vatandaşlar göç etti. Neler oluyor?

ÇATIŞMALAR VE YASAKLAR TOPLUMSAL PATLAMAYI DOĞURUR

Bağlar’da da ciddi esnaf potansiyeli var. Ancak operasyon ve sokağa çıkma yasağı devam ettiği için oradaki tahribatın, esnafın ekonomik olarak zararının ne olacağını bilemiyoruz. Ancak yasaklar kalktıktan sonra yine Sur’da yaptığımız gibi biz bir tespit komisyonlarımızı yönlendireceğiz. Esnafın kapalı süre içerisinde ne kadar zararının ve ekonomik kaybının olduğunu tespit etmeye çalışacağız. Temennimiz yasakların ve operasyonların Bağlar’ın tümüne yansımaması ve biran öncede bu olayların tamamlanmasıdır. Sokağa çıkma yasakları ve çatışmalar devam ederse bu tablonun sosyal boyutu, ekonomik boyutunun önüne çıkacaktır. Çünkü ekonomik olarak kayıplar büyük ama işsiz kalan insanları düşünün. On binlerce yüz binlerce insan işsiz kalacaktır. Diyarbakır genelinde esnafın yanında sadece yüzbine yakın çalışan var. Bir o kadar da esnaf var. Bu süreç içerisinde bunların yüzde 20’si işsiz. Sur içinde 10 bin’e yakın çalışan vardı. Bunların yüzde 70’i şuan çalışmıyor. İşyerleri açılmasına rağmen dolaşım yok. Polis barikatları Dağkapı meydanında olduğu için insanlar kaygı içerisinde alışveriş yapmıyor. Barikatların da kaldırılması yönünde ilgililerle görüşmelerimiz sürüyor. (Sait BAYRAM’ın Özel Röportajı)